تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن بر کمیت و کیفیت گیاه دارویی همیشه بهار (calendula officinalis l.) در شرایط کمبود آب

به منظور بررسی تاًثیر سطوح مختلف نیتروژن بر ویژگی های کمی و کیفی گیاه دارویی همیشه بهار (calendula officinalis l.) در شرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار در محوطه باز دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1391 اجرا شد. چهار شرایط رطوبتی (رطوبت در حد ظرفیت زراعی، 25، 50 و 75 درصد تخلیه از ظرفیت زراعی) و پنج مقدار کود نیتروژن (صفر، 15، 30، 45 و 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) به عنوان تیمار در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که کمبود آب و نیتروژن بر صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه اصلی، وزن خشک گل، تعداد شاخه گل دهنده، تعدا گل در بوته، قطر گل، کارایی مصرف نیتروژن، کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید، غلظت مالون دی آلدئید، کاتالاز و پراکسیداز تاثیر معنی دار داشتند. مقایسه میانگین داده ها نشان دادند که با افزایش تخلیه آب از خاک ارتفاع بوته، قطر بوته، وزن خشک گل، تعداد شاخه گل دهنده، تعدا گل در بوته، قطر گل، کارایی مصرف نیتروژن، مقدار کلروفیل a و b و مقدار کلروفیل کل و کاروتنوئیدها کاهش ولی غلظت مالون دی آلدئید، فعالیت کاتالاز و پراکسیداز افزایش یافته است. کاربرد کود نیتروژن سبب کاهش کارایی مصرف نیتروژن و افزایش مقدار کلروفیل و کاروتنوئید¬ها و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی گردید. غلظت مالون دی آلدئید تا سطح کودی 30 کیلوگرم در هکتار نیتروژن افزایش و پس از آن کاهش یافت. با افزایش کمبود آب به دلیل کاهش جذب آب و احتمالا کاهش فعالیت های گیاهی، افزایش مصرف نیتروژن تأثیری در عملکرد گل گیاه همیشه بهار نداشت. در کل می توان گفت که در این آزمایش اگر چه کاربرد کود نیتروژن در شرایط آبیاری کامل بیشترین تاًثیر را بر تمامی صفات مورد مطالعه داشته است ولی با افزایش کمبود آب در خاک، از اثر بخشی کاربرد نیتروژن کاسته شده و تاًثیر چندانی بر بهبود ویژگی های مورد مطالعه نداشته است. در این آزمایش، کاربرد نیتروژن تا سطوح مشخصی از کمبود آب توانست سبب کاهش و خنثی کردن رادیکال های آزاد اکسیژن و در نتیجه جلوگیری از تخریب سلولی و تنش اکسیداتیو گردد.